Boşanmış Ebeveynler ve Çocuk
BOŞANMIŞ EBEVEYNLER VE ÇOCUK
Ülkemizde anne baba boşanmalarının arttığı görülmektedir. Boşanma , aile içindeki tüm üyeleri etkiler. Kuşkusuz bunların başında anne, baba ve çocuk gelir. Boşanmış ailelerde çocuğun daha az örselenmesi anne ve babanın karşılıklı tutum ve davranışlarına bağlıdır. Bu süreçte yaşanılanlar ; gerçeği reddetme kendini insanlardan ayırma ,öfke ,kaybedilenleri geri almak için pazarlık , depresyon ve en son olarak gerçekleri kabul edip uyum sağlamak gibi evreler içerir. Ayrılık sonrası bireyler tıpkı ergenlik dönemindekine benzer kimlik bunalımları yaşarlar. Çok nadir çocuk anne- babanın anlaşmazlıklarının dışında tutulur. Genelde aktif veya pasif olarak olaya katılır. Kendini olayların içinde bulan çocuğa hakem olma , karar verme , taraf tutma gibi sorumluluklar verilir. Bazı çocuklar anne ve babalarının ilişkilerinin aksamasından kendilerini sorumlu tutarlar( özellikle 3-5 yaş arasındaki çocuklarda gözlene bilinir.)
Çocuklara açık ve dürüst olun. Özellikle onları doğrudan etkileyecek değişiklikler ve olacaklar hakkında bilgi sahibi olmaları , rahatlatıcıdır. Değişiklikleri adım adım , yavaş yavaş gerçekleşmesini sağlayın. Aynı anda birçok değişiklik yapmayın.(örneğin; ev değişimi , okul değişimi şehir değişimi) Bu çocuğunuzun boşanma esnasında ve sonrasında , olayların hızı ile başının dönmesini önler ve kendisini güvende hissetmesini sağlar. Söylenenleri gerçekleştirin , gerçekleştiremeyeceğiniz şeyleri söylemeyin.( Örneğin; babanı her istediğinde göreceksin, çocuk arar ve babası gelemezse hayal kırıklığı yaşar) Çocuklarla ayrılık konusunda konuşmadan önce birçok konuyu netleştirmeniz gerekmektedir. Neler olup bittiği konusunda açık ama kısa bir şekilde bilgi vermeniz gerekir. Durum sizin için zorsa çocuklarınız içinde zor olacaktır. Onları duygularını ifade etmeleri için cesaretlendirin. Olaydan etkilenen herkesin hissettikleri hakkında konuşması işe yarar, yaşanan gerilimi azaltabilir.
Boşanma aşamasında çocuklar anne babanın her birinden özel ilgi görmek ve kendilerine zaman ayrılmasını isteyebilirler. Çocuk , anne ve babasını düzenli aralıklarda ama sürekli görebileceğinden emin olabilmelidir. Bu arada ebeveyn cezalandırmak üzere herhangi bir görüşme günü , hastalık dışında ertelenmemelidir. Ayrılığın birinci yılı çocuk için şok yılı olduğu için bu dönemde çocuğun stresiyle başa çıkmasında yardımcı olunmalı, onu zorlayacak ek yükten kaçınılmalıdır.
Boşanma ;bazı arkadaşlarıyla çocuğun daha az anlaştığı örneğinden hareketle , basit bir dille , her iki ebeveyn tarafından çocuğa anlatılmalı , ayrı mekanlarda sürekli ve devamlı olarak diğer ebeveyni görebileceği güvencesi vurgulanmalıdır. Çocuk her iki evde de dengeli ve eşit yaklaşım tarzıyla karşı karşıya bırakılmalıdır. Taraflardan biri , az görme gerekçesiyle abartılı bir tutum içinde , çocuğun her isteğine boyun eğen kişi konumuna gelinmemelidir. Unutmayın çocuk tek ebeveynin sorumluluğunda değildir.
Özellikle beş yaş altındaki çocuklarda en sık görünen davranış değişiklikleri :
*kederli görünebilirler,
*başka insanlardan korkabilirler,
*anne ve babadan ayrılmak istemeyebilirler,
*uyku problemleri yaşayabilirler,
*uyku problemleri yaşayabilirler,
*yemek problemleri yaşayabilirler,
*sinir nöbetleri yaşayabilirler,
*tuvalet eğitimiyle ilgili zorluk yaşayabilirler,
*boşanmadan kendilerini sorumlu hissedebilirler.
Psikolog Eda ATALAR YAŞAR